Lopik: bestemmingsplannen van deze tijd

Zowel het buitengebied als de kernen van de gemeente Lopik veranderen. De agrarische bedrijven zijn nu anders dan vroeger, en de economische crisis heeft zijn sporen nagelaten. Om Lopik te blijven ontwikkelen zoals past bij de huidige tijd, experimenteert de gemeente met bestemmingsplannen volgens de Crisis- en herstelwet.

Situatie

De gemeente Lopik is van oorsprong een agrarische gemeente. Ze bestaat uit negen kernen en een groot landelijk gebied. Het landschap heeft al honderden jaren dezelfde kenmerken. Toch verandert er de laatste jaren veel in het buitengebied. De landbouw stelt nieuwe eisen aan zijn omgeving en is ook niet langer de enige economische drager in het gebied. Veel boerenbedrijven houden zelfs op te bestaan en nieuwe functies hebben zich in de vrijkomende agrarische bebouwing gevestigd. Het is belangrijk de kwaliteiten in het buitengebied te behouden.

Agrarische sector als uitdaging

Economisch gezien ligt de grootste uitdaging in de agrarische sector. Die sector is van groot belang voor Lopik. Als Lopik gemakkelijker kan inspelen op veranderingen in gebruik of grootte van boerenbedrijven, helpt dat de gehele agrarische sector in de gemeente. En wanneer voormalige boerenpanden sneller een nieuwe invulling kunnen krijgen, helpt dat verwaarlozing tegen te gaan. Tot slot wil de gemeente graag landschappelijke waarden borgen, de duurzame energietransitie opnemen in haar bestemmingsplan en cultuurhistorische aspecten beter kunnen beschermen.

Twee uitnodigende plannen

De gemeente Lopik wil als antwoord op de ontwikkelingen meer gaan werken op een uitnodigende manier, in plaats van een regulerende manier. Burgers en ondernemers krijgen meer ruimte om innovatieve ideeën te ontplooien. Dat draagt bij aan de sociaaleconomische vitaliteit. Een betere kwaliteit van de fysieke leefomgeving is en blijft het uitgangspunt.
Voor alle plannen ziet de gemeente kansen in het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Ze werkt daarom aan twee bestemmingsplannen:

• een plan voor de kernen (die nu nog alle 9 een afzonderlijk bestemmingsplan hebben)
• en een plan voor het landelijk gebied

Waarom de Crisis- en herstelwet?

Bij de veranderende omgeving en de nieuwe werkwijze van de gemeente Lopik hoort ook een andere planvorm. Een planvorm met flexibel beleid, waarmee men snel kan inspelen op de dynamiek van ruimtelijke ontwikkelingen. De verbrede reikwijdte, de twintigjaarstermijn, de beleidsregels en de delegatiebevoegdheid uit de Crisis- en herstelwet worden daarvoor ingezet.

Ervaringen en resultaten

Op dit moment is Lopik bezig met het ontwerp-bestemmingsplan voor het landelijk gebied. Daarnaast werkt ze aan het bestemmingplan voor de kernen, waarop de Chw ook van toepassing is. Het idee daarbij was om vooruitlopend op de Omgevingswet te experimenteren met het stelsel. Dat ze nog steeds rekening moet houden met de huidige wet- en regelgeving, maakt het proces er voor de gemeente niet gemakkelijker op. De gewenste vernieuwing stuit soms op juridische knelpunten omdat er nog wordt getoetst aan de huidige regelgeving.

Meevaller is dat Lopik eigenlijk al jaren in de geest van de Omgevingswet werkte op het vlak van participatie. Dat moderne ‘oude’ beleid kon ze dus vrij eenvoudig weer verwerken in het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Een ander voordeel noemt de gemeente in het instrument beleidsnotities. Dat staat toe extra regels op te nemen, zonder dat het hele plan door het raad opnieuw moet worden getoetst. Die mogelijkheid komt de flexibiliteit en de snelheid van de planvorming ten goede.