Katwijk - Valkenburg: van vliegbasis naar verbrede reikwijdte

Het voormalig marinevliegkamp Valkenburg wordt herontwikkeld tot een woonwijk met ongeveer 5.000 woningen. Daarnaast komen er een groot hoogwaardig bedrijventerrein en een natuur- en recreatiegebied. De gemeente Katwijk en het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB) voeren het project samen uit.

Situatie

De voormalige militaire vliegbasis Valkenburg in Katwijk is een goed bereikbare locatie dankzij de ontwikkeling van de Rijnlandroute en de hoogwaardig-openbaarvervoerverbinding met Leiden. Het gebied heeft de potentie voor een duurzame kwaliteitswoonwijk met 5.000 woningen. Daarnaast wil de gemeente er 20 hectare hoogwaardig bedrijventerrein en een grootschalig natuurgebied ontwikkelen. Ze werkt hiervoor samen met het Rijksvastgoedbedrijf. Met het programma Gebieden Energieneutraal (GEN) is een concept opgesteld voor een volledig energieneutrale ontwikkeling van de wijk. Lage woonlasten en optimaal comfort voor de toekomstige bewoners en andere gebruikers staan daarin centraal. Bij de ontmanteling van de landingsbanen wordt zoveel mogelijk materiaal hergebruikt.

Waarom de Crisis- en herstelwet?

De keuze voor de Crisis- en herstelwet helpt het project vooruit. De gebiedsontwikkeling kan integraal met één plan aangepakt worden, en dat komt de kwaliteit van het plan ten goede. De grondexploitatie van de ontwikkeling kent hierdoor ook minder risico’s. Het grootste winstpunt is dus de brede scope met integrale benadering. Uitdaging is dat de gemeente geen ervaring heeft met een bestemmingsplan voor 20 jaar.

De projectlocatie is in bijlage II van de Crisis- en herstelwet opgenomen als een ‘overig ruimtelijk project’. De gemeente wil een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte opstellen om de duurzaamheidsambities te verankeren in de planregels. Zo’n bestemmingsplan maakt het mogelijk om de benodigde onderzoeken naar bijvoorbeeld de milieugevolgen, uit te voeren op het moment van vergunningverlening. Ook kan Katwijk dankzij deze aanpak het gebied geleidelijker ontwikkelen, in 15 tot 20 jaar.

Ervaringen en resultaten

Op 1 februari 2018 is de Omgevingsvisie Katwijk met daarbij de milieueffectrapportage vastgesteld. Er is nog geen (voor)ontwerp van een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte.

Sinds maart 2020 werken de gemeente Katwijk en het Rijksvastgoedbedrijf weer verder aan de gebiedsontwikkeling. De gemeenteraad stelde in september 2020 het stedenbouwkundig raamwerk voor het startgebied van locatie Valkenburg vast en waarschijnlijk komen er twee of drie bestemmingsplannen voor dit hele noordelijke deel van de locatie. Als eerste wordt het bestemmingsplan voor de Vindplaats/Watertuinen (fase 1 van het startgebied) opgesteld.

Een dilemma is het verkrijgen van de Chw-titel vooraf. Voordat een innovatieve aanpak is uitgewerkt, is nog niet bekend of het project juist dóór die nieuwe aanpak tegen andere juridische knelpunten aanloopt. Als dat gebeurt, en Katwijk moet afwijken van bepaalde regels, heeft dat een groot vertragend effect. Op dat punt blijft het project voorlopig nog spannend.