In Elsendorp zijn veel agrarische gebouwen vrijgekomen de afgelopen jaren. In de proeftuin Vrijgekomen Agrarische Bebouwing (VAB) Elsendorp werken boeren en andere inwoners samen met de gemeente Gemert-Bakel. Het doel: een nieuwe, passende én duurzame invulling van Elsendorp.
Situatie
In Gemert-Bakel is het aantal landbouwbedrijven in 15 jaar tijd flink afgenomen: 182 zijn er gestopt. Die ontwikkeling zet door en leidt tot ongeveer 208.000 vierkante meter méér leegstand van agrarische bebouwing in de periode tot 2030. Elsendorp is een proeftuin voor nieuwe bestemmingen van deze Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB). Die nieuwe bestemmingen zijn nodig om te voorkomen dat het buitengebied ‘verrommelt’, en om ondermijnende criminaliteit tegen te gaan.
Bestemmingsplan
Thema’s die in dit gebied ook spelen, behalve landbouw en duurzame woningbouw, zijn:
- energietransitie
- klimaatadaptatie
- circulair bouwen
- participatie
Een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte biedt mogelijkheden om in de vrijgekomen gebouwen toekomstbestendige bedrijvigheid te plaatsen. Dat helpt de identiteit van het gebied te versterken. Daarnaast stimuleert het plan innovatieve ontwikkelingen en vraagt het om participatie.
Samenwerking
De gezamenlijke en gebiedsgerichte ontwikkeling vereist namelijk dat partijen samenwerken. Door minder procedures wordt het makkelijker om projecten van de grond te krijgen en sneller in te spelen op veranderingen in de markt. Het nieuwe bestemmingsplan zal bovendien bijdragen aan het verwijderen van asbest en aan de energietransitie (via zonnepanelen en mestvergisting). Samen met het dorpsoverleg kijkt de gemeente zelfs of deze groene energiebronnen heel Elsendorp kunnen voorzien van duurzame energie.
Daarnaast stimuleert de regeling agrariërs om verouderde stallen te vernieuwen en nieuwe duurzamere technieken toe te passen. Door al deze elementen verbetert de omgevingskwaliteit.
Waarom de Crisis- en herstelwet?
Voor Elsendorp streeft de gemeente Gemert-Bakel naar een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Dat maakt het mogelijk om soepel en snel op nieuwe ontwikkelingen en initiatieven in te spelen. En het biedt mogelijkheden om in de vrijgekomen gebouwen toekomstbestendige bedrijvigheid te plaatsen. Verder stimuleert het innovatie, duurzaamheid en participatie.
Ervaringen en resultaten
Voor Elsenburg zijn inmiddels een Gebiedsvisie en een Kansenkaart opgesteld. Ook werkt men aan een milieueffectrapportage bestemmingsplan Proeftuin Elsendorp.
De volgende stap is het maken van een voorontwerpbestemmingsplan. Op een concreter niveau zijn met alle deelnemers aan de VAB-proeftuin afspraken gemaakt. Zo is besloten dat alle initiatieven een bijdrage moeten leveren aan een duurzame ontwikkeling van Elsendorp. Ze moeten bijdragen aan leefbaarheid en duurzaamheid, landschappelijke kwaliteit, recreatie-aanbod, waterbeheer en/of ruimte voor bedrijvigheid en innovatie.
Alle losse initiatieven kunnen elk een eigen bijdrage leveren. Maar de bedoeling is vooral dat het bundelen van initiatieven synergie en meerwaarde oplevert.